آیا اگر سگ خانگی گاز بگیرد، زدن آمپول هاری واجب است یا نه؟
مقدمه
یکی از پرسشهای رایج در میان صاحبان حیوانات خانگی این است که:
«اگر سگ خودم که واکسن زده و در خانه نگهداری میکنم مرا گاز بگیرد، آیا باید آمپول هاری بزنم؟»
در نگاه اول شاید پاسخ روشن به نظر برسد، اما واقعیت پزشکی و دامپزشکی پیچیدهتر از چیزی است که تصور میکنیم. در این مقاله به طور کامل بررسی میکنیم که چه زمانی تزریق آمپول هاری ضروری است، چه زمانی نه، و چه اقدامات فوری باید انجام شود.
هاری چیست و چطور منتقل میشود؟
بیماری هاری (Rabies) یکی از خطرناکترین بیماریهای ویروسی مشترک بین انسان و حیوان است که تقریباً همیشه بعد از بروز علائم منجر به مرگ میشود.
این ویروس عمدتاً از طریق بزاق حیوان آلوده بهویژه سگ، گربه، خفاش یا روباه به بدن انسان منتقل میشود.
مسیر انتقال معمولاً از طریق گاز گرفتن یا لیسیدن زخم باز است.
ویروس، پس از ورود، از مسیر اعصاب به مغز میرسد و به همین دلیل درمان آن پس از بروز علائم عملاً غیرممکن است.
وضعیت سگ خانگی و خطر انتقال هاری
اگر سگ خانگی شما کسی را گاز بگیرد، در تصمیم برای تزریق واکسن هاری باید چند عامل مهم را بررسی کرد:
- 🩺 آیا سگ واکسن هاری زده است یا نه؟
اگر سگ بهطور منظم طبق دستور دامپزشک واکسینه شده و کارت واکسن دارد، احتمال انتقال ویروس تقریباً صفر است. - 🏠 آیا سگ در فضای بسته و کنترلشده زندگی میکند؟
سگهایی که اصلاً با حیوانات ولگرد در تماس نیستند، معمولاً آلوده به ویروس هاری نمیشوند. - 🕒 چند روز از گازگرفتگی گذشته است؟
اگر سگ در ۱۰ روز بعد از گازگرفتن زنده و سالم بماند، طبق دستورالعمل بهداشت جهانی (WHO)، حیوان ناقل هاری نبوده است. - ⚠️ عمق زخم و محل گازگرفتگی
گازهای شدید، بهخصوص در نواحی سر، گردن و دست باید جدی گرفته شوند.
آیا زدن آمپول هاری همیشه لازم است؟
به طور خلاصه پاسخ این است:
| وضعیت سگ | تزریق آمپول هاری |
|---|---|
| سگ خانگی با واکسن کامل و بدون تماس با حیوانات دیگر | معمولاً نیاز نیست (ولی با مشورت پزشک) |
| سگ خانگی واکسینه نشده یا واکسن ناقص دارد | بله، ضروری است |
| سگ ناشناخته یا ولگرد | الزامی است فوراً تزریق شود |
| سگ علائمی غیرعادی دارد (تغییر رفتار، ترس از نور، ریزش بزاق زیاد) | بلافاصله واکسن تزریق شود |
اقدامات فوری بعد از گاز گرفتن سگ
اگرچه ممکن است سگ خانگی باشد، انجام اقدامات بهداشتی اولیه بسیار حیاتی است:
- شستشوی محل زخم با آب و صابون به مدت حداقل ۱۵ دقیقه.
- استفاده از بتادین یا مواد ضدعفونیکننده برای کاهش عفونت.
- مراجعه به مرکز درمانی جهت مشاوره و بررسی نیاز به تزریق واکسن هاری یا کزاز.
- بررسی وضعیت واکسیناسیون سگ و تحت نظر گرفتن او برای حداقل ۱۰ روز.
واکسن هاری و نحوه تزریق
واکسن هاری معمولاً به دو روش انجام میشود:
- پیشگیری بعد از گازگرفتگی (Post-exposure prophylaxis):
شامل چند نوبت تزریق واکسن در بازه زمانی مشخص (روز ۰، ۳، ۷، ۱۴ و ۲۸). - تزریق سرم ضد هاری (RIG):
اگر زخم شدید یا در ناحیه خطرناک باشد، علاوه بر واکسن، سرم هاری نیز تزریق میشود.
اگر سگ خانگی گاز بگیرد و واکسینه شده باشد
در حالتی که سگ خانگی شما دارای کارت واکسیناسیون معتبر است، با دامپزشک در تماس باشید.
دمای بدن و رفتار سگ را در ۱۰ روز آینده زیر نظر بگیرید.
اگر در این مدت هیچ علامت غیرعادی مثل حملهور شدن بیدلیل، ترس از آب یا بیحالی دیده نشد، معمولاً نیازی به ادامه واکسن نیست.
با این حال پزشک ممکن است بر اساس شدت گازگرفتگی، یک یا دو نوبت واکسن احتیاطی تجویز کند.
نکات مهم و توصیه نهایی
- بیماری هاری غیرقابل درمان است، بنابراین احتیاط همیشه بهتر از درمان است.
- هرگز تصمیم درباره تزریق واکسن هاری را بدون مشورت پزشک یا مرکز بهداشت نگیرید.
- سگهای خانگی باید سالانه واکسن هاری بزنند.
- حتی اگر سگ واکسن زده، باز هم گزارش گازگرفتگی به مراکز بهداشتی الزامی است.
جمعبندی
اگر سگ خانگی شما کسی را گاز گرفت، ابتدا از واکسینه بودن حیوان مطمئن شوید.
در بیشتر موارد، اگر سگ خانگی بوده، سالم است و در تماس با حیوانات دیگر نبوده، احتمال انتقال بیماری بسیار پایین است و شاید نیازی به آمپول هاری نباشد.
اما چون بیماری هاری کشنده است، مشاوره پزشکی فوری همیشه توصیه میشود.
0 دیدگاه